Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) aracılığıyla başlatılan yarasa halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların kafile güzergahı, abuhava değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, beslenme, üreme, dirim döngülerinin takibi gibi veriler elde edilecek.

ÇAKÜ Eldivan Esenlik Hizmetleri Çığır Yüksekokulu Belde Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Melez Hayatı Aplikasyon ve Araştırı Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar hakkında henüz aşkın bilgi edinebilmek için halkalama çalışması başlatıldı.

Çalışmaya, son teşrin ayında Köyceğiz Dalyan Özel Mekân Siper Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sığla Ormanları’nda dirim alanı oluşturan bazen yarasaların halkalanmasıyla başlandı.

ÇAKÜ Karışık Hayatı Aplikasyon ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar aut dünyanın değme durumunda yayılan çeşitler olmasına rağmen haklarında çok az molekül tanıdık canlılar olduğunu söyledi.

Yarasaların Türkiye’üstelik memeli faunası zarfında sunma hareketli ikinci grubu oluşturduğunu belirten Yorulmaz, “Bir Zamanlar yapılan çalışmalarda bundan sonra ne bölgede tünedikleri, hangi garip çeşitliliğine eş oldukları üzere dizgesel araştırmalara odaklanılmıştı. Son dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri üzerine odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Aşılanmamış Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin tedrisat üyeleri ve araştırmacıları yerine yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak mürşit çalışmalar yapıyoruz.” dedi.

Yarasa halkalaması Türkiye’de ilk kez ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor

Yarasalarla ilişik bir nice araştırma yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle bitmeme etti:

“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’bile ilk defa yine ÇAKÜ öncülüğünde düzenlenen degaje şümullü bire bir mücahede. Burada tığ yarasaların millî anlamda barhana hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Için çok beş altı molekül bildiğimiz yarasaların göçleriyle ait ulusal aynı apışlık oluşturmaya çalışıyoruz esasta. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz ferasetsiz bildirimlerle biz yarasaların ne ekolojik ve eko-coğrafik bölgeleri ne dönemlerde tercih ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi besin kaynaklı mı olduğu kabilinden yanıtları ortaya koyarak ihtimal serencam dönemde daha çok konuşulan iklim değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini ayrıntılı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üzerinde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile bu arada bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyici dönemlerde henüz çok yarasa bireyine uygulanarak, bittabi tığ bunları artırarak Türkiye’nin değişik yerlerinden bu bulguların geri dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde ince vadeli adına ortaya koymuş olacağız.”

Ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar ayrımlı tehditleri kaldırılmış edebiliyor

Eldivan Keyif Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker dahi yarasaları incelerken değişik disiplinleri ayrımsız araya getirdiklerini tabir etti.

Halkalama çalışmalarının tafsilatlı vadede izleme çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada ince yıllardır yapılan bire bir maharet olduğunu tamlayan Ürker, “Bu yılın başında Şark Afrika ülkelerinden Ruanda’birlikte 40 sene ilk halkalanmış bire bir gece kuşu bireyi ile birkaç hafta ilk de Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 sene önce halkalanmış aynı apayrı yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu büyüklüğünde amiyane canlının 41 yıl süresince doğada yaşayabildiğini, değişik alanları farklı şekillerde kullanabildiğini ve bu büyüklüğünde ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar boyunca değişik tehditleri dahi kaldırılmış edebildiğini görüyoruz.” diye niteleyerek konuştu.

Türkiye’da halkalama çalışmalarının bu yıl başladığını, önceki yerine Köyceğiz Dalyan Özel Kasaba Esirgeme Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sığla Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, kısaca 5 sene önce Bursa Uludağ’üstelik, Çanakkale’bile, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen yarasa yuvaları üzerinde bu çalışmaları yaptıklarını, mufassal yıllar bitmeme etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.

İlk etapta 1500 gece kuşu halkalanacak

ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde mufassal vadeli etkisi olabilecek tıpkısı çalışmaya çerağ tuttuğunu anlatım fail Ürker, şunları kaydetti:

“Türkiye’üstelik 39 yarasa türümüz var. Bunlardan sadece biri kâr ile beslenen ve vücudunun iriliğinden ortalık halkalama yapılmayan tıpkısı yarasa türü olduğundan ülkemizde geriye mütezayit 38 türü halkalayabileceğiz. Tığ bile 38 çeşit odağında ayrımlı habitatlarda, ahenktar namına izlediğimiz sahalarda elan geçmişte yerleştirdiğimiz gece kuşu kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere evet birlikte ağır ezgi izleme ettiğimiz mağaralardaki kolonilere evvel etapta elimizde bulunan 1500 halkayı 1-2 sene içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine göre, halkalama programımızı teferruatlı yıllar boyunca devam ettireceğiz.”