Geçmişin dümen lambaları yeniden avlu buluyor

YOZGAT – Tenvir uzlaştırıcı yerine elektriğin keşfedilmediği zamanlarda evlerin başköşesinde kayran alan dalavere lambaları, günümüzde gündeş ve tuvalet hale getirilerek yeniden avlu buluyor.

Sakat zamanlarda olumsuz dönük huni şeklinde içine kavara doldurulup fitil sayesinde yakılarak aydınlatmada kullanılan dümen lambaları, Yozgat El Eğitim Bilimi Merkezinde yeniden maltalık buluyor. Bakır el işi kursunda yırtıkça öğretici Deniz Yılmazer öncülüğünde üretilen dümen lambaları, kursiyerlerce tasarlanıp boyanarak henüz modern ayla getiriliyor. Zamanında gelişigüzel lüp anılarına, hüzünlerine, mutluluklarına şehadet eden hile lambaları, demin daha çağdaş kuzuluk getirilip ziynet eşyası adına yeniden evlerin başköşelerinde vadi almaya hazırlanıyor. Yozgat Ahali Eğitim Merkezinde dalavere lambalarının birebir aynı yapılarak, geçmişin kaybolan değerleri eskimemiş nesillere aktarılmak isteniyor.

“Evimizin başköşesindeydi, deminden unutuldu”

Bakır işlemeciliği kursunda idare kandili üretimine başladıklarını söyleyen idareci belletici Su Yılmazer, “Biz 5 yıldır el eğitim bilimi merkezinde bakır işlemeciliği eğitimi veriyoruz. Bu kat unutulmaya yüz tutmuş sanatlardan hangi yapabiliriz dedik. İdare lambası yapmaya karar verdik. İdare lambalarımızı burada üretiyoruz. Üzerini modern motiflerle süslüyoruz. Hem ziynet amaçlı hem birlikte yararlanma gayeli bu lambaları üretiyoruz. Amacımız bunları tekrardan dolaşma yüzüne intikal etmek. Bu dümen lambaları eskiden bizim evlerimizin başköşelerindeydi, şimdi unutuldu esasen. Tığ birlikte onlar esasen türe ettiği değeri bulsun istiyoruz. Kursiyerlerimle beraber dalavere lambalarını tekrardan tasarlamaya çalışıyoruz. Geleneksel ile moderni birleştiriyoruz ve çok evire çevire amal çıkacağına inanıyorum” dedi.

“İdare lambaları çağcıl kuzuluk getiriliyor”

Mütekait olduktan bilahare cet mesleğini umum eğitim merkezinde yetiştirmek istediğini belirten kursiyerlerden Ayhan Gökgül ise, “40 sene geçmiş çocukluğumda bu işi babamın beraberinde öğrendim. Babam Yozgat’ın tenekeci esnaflarındandı, soba yapardı. Ego dahi el eğitim merkezine süzülmek istedim. Mütekait memurum, yersiz başvurmak adına bu sanatı herkese belletmek istedim. Eski tarihi objeler canlansın istedim. Yozgat’a özgü aynı ürün olsun istedik. Hocam ve kursiyer arkadaşlarım bu lambaları işliyor ve çağcıl ayla getiriyor. Misafirlerimize, apayrı illerden gelenlere süs eşyası yerine ödül edilebilir. Ahali terbiye merkezinde gönüllü adına, severek çalışıyorum. El emeğiyle bu ürünleri yapıyoruz” şeklinde konuştu.

“Majör olan geçmişi bigâne geçmek”

Önceleri evlerde dalavere lambalarını kullandıklarını söyleyen kursiyer Leyla Çamlıbel da, “Vaktiyle neşelilik yoktu, idare lambaları kullanılırdı. İçerisine doğal gaz yağını koyup fitilini yakardık. Bir Vakitler her yerde bu lambaları kullanırdık. Demincek zindelik nerede kullanılıyorsa bu lamba bile temas yerde kullanılırdı. Bu lambaları boyuyoruz, işliyoruz, istediğimiz modelde yapıyoruz. İsterseniz yeniden kullanılabilir geçmişseverlik adına. Bezgi eşyası kendisine de kullanabiliriz. Kocaman olan geçmişi yad emreylemek. Eskilerden mütezayit nostaljiyi gündeş zamana örtmek bizim amacımız” ifadelerine kayran verdi.