Karabük’ün Eskipazar ilçesinde Geç Kalkolitik, Roma ve Erken Bizans dönemlerinde yerleşim yeri yerine kullanılan Hadrianaupolis Antika Kenti’nde, Asklepios varlığına meni eden yazıt bulundu.
Karabük Üniversitesi Yazın Fakültesi Kazı Bilimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş başkanlığında 2003’te başlatılan kazı çalışmaları, yılın 12 kocaoğlan aralıksız devam ediyor.
Geçen sene ortaya çıkartılan dördül planlı benzeri yapıda devam eden kazılardaki tıpkı kaya parçasında “Halaskâr Asklepios’a Ailios Deiotaros sundu” ifadesi kâin ayrımsız kitabe bulundu.
“Asklepios antika dönemde sağlık tanrısıdır”
Doç. Dr. Çelikbaş, AA muhabirine, yazıtın Hadrianaupolis ve Karadeniz arkeolojisi açısından haddinden fazla oylumlu olduğunu söyledi.
Çelikbaş, “Yazıtta, ‘Halaskâr Asklepios’a Ailios Deiotaros sundu’ yazıyor. Burada Asklepios’un varlığını anlayış ediyorduk ama yazıtın çıkmasıyla daha çok Hadrianaupolis’te Asklepios kültürünün varlığını kesin bir şekilde tespit etmiş olduk. Asklepios antika dönemde esenlik tanrısıdır. Asklepios kültürünün olduğu yerlerde alelumum şifahaneler yani antika dönemin hastaneleri bulunur.” diye niteleyerek konuştu.
Antika dönemin şifahanelerinin Bergama’bile ve Allianoi’de görüldüğüne dikkati çeken Çelikbaş, şöyle bitmeme etti:
“Karadeniz’birlikte Asklepios kültürünün ilk kez belirleme edildiğini söyleyebiliriz. Hadrianaupolis’in kendi basmış olduğu sikkelerde cenabıhak Asklepios figürlerini görmüştük. Sikkelerdeki figürler benzeri yerdeki ekin varlığını yüzdelik beniz anlatım etmez. Ayrımsız nezir sütununda patera ve yılanları görmüştük. Bunun Asklepios ile angajmanlı olduğunu düşünmüştük ancak yazıtın çıkması ile Hadrianaupolis’te süfli benzeri Asklepios kültürünün olduğunu net tıpkısı şekilde ortaya koydu.”
“Roma döneminin genişlik eke kült merkezlerinden”
Hadrianaupolis’in sınırları süresince Akkaya termal kaynağının olduğunu hatırlatan Çelikbaş, “Alelumum Asklepioslar sıcak su kaynaklarının etrafında evet. Akkaya termal kaynağının yakınında olması Asklepios kültürünün burada olmasındaki arz balaban illet olarak karşımıza çıkıyor. Hadrianaupolis, antika dönemin, hele Roma döneminin bildirme cesim din merkezlerinden olduğunu söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
Yazıtın milattan sonra 2. yüzyıla ilgili olduğunu tamlayan Çelikbaş, “Bu de erken imparatorluk dönemi söylemek. Hadrianaupolis’in amiyane er imparatorluk döneminde kocaman bir Roma kenti ve aynı diyanet merkezi olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.
Hadrianaupolis
Milattan önceki 1’inci yüzyılda kurulan ve milattan sonradan 8’inci yüzyıla büyüklüğünde yerleşme yeri yerine beğenilen antika şehir, ilçenin 3 kilometre batısında kayran alıyor.
Hadrianaupolis Antik Kentinde, İncil’da adı güzeşte nehirler Geon, Phison, Tigris ve Euphrates’un vadi aldığı, beygir, fil, panter, geyik ve grifon (danışma tarihinde tanıdık anlaşılmaz ayrımsız hayvana verilen isim) üzere bir nice hayvanın tasvir edildiği kiliselerin tabanındaki mozaiklerle ünlenen ve bu nedenle “Karadeniz’in Zeugması” şeklinde adlandırılan antik kentte, şimdiye kadar iki hamam, iki kilise, bir savunma yapısı, kayaç mezarları, seyir, bir kemerli ve kubbeli bina, abidevi kültik niş, uğur, villa, farklı abidevi binalar ile kâh din alanları kabilinden yapılar bulundu.
Karabük Valiliğince örenlik adına dönüştürülmesi için Firez ve Turizm Bakanlığına başvuruda bulunulan antika kentten elde edilen bulgulardan hareketli olanlar, yer illerdeki müzelere götürülüyor, taşınmazlar ise bulunduğu yerde korunuyor.
Dört Nehir Kilisesi’nin 50 metre büyüklüğünde güneyinde ilk kez sabık sene yapılan kazılarda mevcut, satır ve ok ucu kabilinden eserlere rastlanan dördül düzenlenen yapıda, sonuç kendisine 1600 yıllık kantar ağırlığı aktarılma yüzüne çıkarıldı.
Bulgular bölgenin geçmişine çerağ tutarken, antik kenti konuşma edenler kazı çalışmalarını yerinde rüyet fırsatı yakalıyor.
Ziyaretçiler, antika döneme ilişik paraları, ölülere ilgili şahsi eşyaları ve 1800 yıllık adak levhası ile Roma askerine ait 1800 almanak çıpa maskeyi dahi yakından inceleyebiliyor.
